ارتباط میگرن با سازگاری انسان با هوای سرد

کرونوس – بر اساس تحقیقات مؤسسه‌ی انسان‌شناسی تکاملی ماکس پلانک، نوعی تغییر ژنتیکی که انسان‌ها را مستعد میگرن می‌کند احتمالاً ابتدا در ساکنین اروپای شمالی شکل گرفته است چون این تفاوت ژنتیکی همچنین به آنان مقاومت بیشتری در مقابل سرما می‌دهد.

این مطالعه که در PLOS Genetics منتشر شده به این می‌پردازد که چطور یک جهش ژنتیکی که دارای همه‌ی ویژگی‌ها منهای یکی از ویژگی‌های مطلوب است می‌تواند در روند انتخاب طبیعی توسط فرگشت (تکامل) انتخاب شده و قدرت زیادی نیز برای حفظ نسل خود داشته باشد.

تحقیقات قبلی بر روی میگرن بر این پایه استوار بود که افرادی که در ژن TRPM8 خود یک جهش تک‌نوکلئوتیدی خاص داشته باشند بیشتر از کسانی که فاقد این جهش هستند مستعد ابتلا به میگرن می‌باشند؛ هرچند ما هنوز دلیل این را نیز نمی‌دانیم. این جهش بیشتر در اروپائیان و ساکنین اروپای شمالی دیده می‌شود. به همین دلیل است که سفیدپوست‌ها بیشتر مستعد این وضعیت هستند. این کشف پژوهشگران را واداشت به مطالعات خود ادامه دهند.

کد ژنیِ ژنِ TRPM8 مربوط به گیرنده‌های دما در سلول‌های عصبی است که سرما را سریع مخابره می‌کنند. وقتی این نورون‌ها کمی فعال شده باشند، احساس سرما به ما دست می‌دهد. اگر آن‌ها توسط گرما بسیار فعال شده باشند، حس درد و ناراحتی به ما می‌دهند.

مطالعات روی پستانداران دیگر نشان داده بود که گونه‌هایی که در مناطق شمالی زندگی می‌کنند دارای جهش‌های خاصی از ژن TRPM8 هستند که به آن‌ها امکان می‌دهد وضعیت سخت هوا را بهتر تحمل کنند. پژوهشگران سپس گمان کردند شاید همین جهش ژنی دلیل تحمل سرما در انسان نیز باشد، چیزی که بدون آن انسان هرگز نمی‌توانسته مناطق شمالی زمین را اشغال کند. با توجه به این که جهش مربوط به میگرن بیشتر در ساکنین شمالی زمین دیده می‌شود، آیا چنین چیزی محتمل نیست؟

آنان نمونه‌های ژنتیکی انسان از همه‌جای دنیا را مورد مطالعه قرار دادند و این آزمایش ظاهراً فرضیه‌ی آن‌ها را پشتیبانی می‌کرد: هر چه مدار جغرافیایی در منطقه‌ی سکونت نمونه‌ی آزمایش بالاتر (شمالی‌تر) باشد، این جهش بیشتر دیده می‌شود.

مدلینگ کامپیوتری نشان می‌دهد این جهش احتمالاً ابتدا در آفریقا شکل گرفته اما تا هزاران سال فعال نبوده است. نویسندگان مقاله می‌نویسند: «سپس ۲۶۰۰۰ سال بعد فرایند انتخاب آن‌ها شروع شد. زمانی که بر حسب اتفاق با پایان آخرین عصر یخبندان همزمان بوده.»

نمونه‌های DNA از انسان‌های باستانی نشان می‌دهد بین ۸۰۰۰ تا ۳۰۰۰ سال پیش فعالیت این جهش به میزانی که اکنون در اروپاییان دیده می‌شود رسید.

نویسنده‌ی اصلی مقاله، فلیکی کی در بیانیه‌ای گفت: «این به خوبی به ما نشان می‌دهد که فشارهای فرگشت در گذشته چطور به شکل‌گیری فونوتیپ‌های امروزی می‌انجامد.»

برای فهم این جهش و همچنین این که گیرنده‌ی TRPM8 چطور بر میگرن تأثیر می‌گذارد هنوز مطالعات زیادی لازم است. نویسندگان در ادامه‌ی مقاله می‌گویند این به نظرشان عجیب است که این ژن این‌گونه به سرما واکنش نشان می‌دهد. تزریق آب سرد به مبتلایان در بعضی مواقع می‌تواند به حمله‌ی میگرنی منجر شود که این خود بیانگر ارتباط میان این ژن و میگرن است.

دلیل میگرن هنوز مشخص نیست، اما این ضایعه نوعی ضعف در تحلیل اطلاعات حسی است که در آن تحریک بیش از حد عصب‌ها می‌تواند منجر به بسته شدن عروق خونی در سر و گردن و تورم دردناک شود.