دانش محض

فوکو، گرامشی و نظریه­ انتقادی

آلکس دمیرویچ / ترجمه‌ فریدون تیموری / منبع: نقد اقتصاد سیاسی کنار هم قرار دادن مارکس، فوکو و گرامشی چندان معمول نیست و فقط در شمار محدود پژوهش‌­هایی که این کار را انجام داده‌­اند، بازتاب یافته است. بیش‌تر روشنفکران انتقادی که به یکی از این نام­‌ها رجوع کرده‌­اند غالباً آن دو …

مطالعه بیشتر »

ویدئو: بازی زندگی کانوی

کرونوس – ما در کرونوس دائم در حال پرسش در مورد چیستی حیات، نحوه‌ی شکل‌گیری و چگونگی ادامه‌ی آن هستیم. این اپیزود در مورد «بازی زندگی» است. یک بازی ریاضی که توسط جان کانوی اختراع شد و تاکنون نظر بسیاری از دانشمندان را به خود جلب کرده است. می‌توانید این …

مطالعه بیشتر »

منطق چیست؟

برای هرکسی که اشتیاقی به تفکر درست یا دست‌کم معقول دارد، تاریخِ منطق جالب‌توجه خواهد بود. تأمل دربارۀ تاریخ منطقْ ما را به تأمل در این باره وامی‌دارد که فردی معقول بودن و تفکر صحیح داشتن به چه معناست. آیا به‌معنای وارد‌شدن به بحث‌وجدل با دیگران است؟ آیا به‌معنای اندیشیدن …

مطالعه بیشتر »

ویدئو: نظریه‌ی ریسمان در کمتر از یک دقیقه

عکس: PBS

کرونوس – نظریه‌ی میدان کوانتومی به همراه نسبیت اینشتین توضیحات خوبی در مورد رفتار و ویژگی‌های ذرات ارائه داده است. اما این نظریه تنها در مواقعی به درستی کار می‌کند که گرانش آن‌قدر ضعیف باشد که بتوان از آن صرف‌نظر کرد. نظریه‌ی ذرات تنها وقتی کار می‌کند که گرانش (جاذبه) …

مطالعه بیشتر »

مکانیک کوانتومی در رأس یک انقلاب علمی

از سال ۱٩٣۰ به بعد روندی غالب در محافل علمی و «علم عامه‌پسند» به وجود آمده که مکانیک کوانتومی را با انواع تفسیرهای ایده‌آلیستی و عرفانی بیان می‌دارد. در میان این مکاتب ایده‌آلیستی، «تفسیرِ کپنهاگی» مکانیک کوانتومی که توسط نیلز بوهر و ورنر هایزنبرگ – که ساکن پایتخت دانمارک بودند …

مطالعه بیشتر »

آگاهی توهمی فهم‌ناپذیر است

مروری بر کتاب «از باکتری تا باخ و بالعکس: تکامل اذهان» نوشتۀ Daniel C. Dennett دنیل دنت از مشهورترین فیلسوفان زندۀ دنیاست. او بزرگترین نظریه‌پرداز دنیای مدرن را داروین می‌داند و می‌کوشد نظریۀ تکامل و انتخاب طبیعی را در پژوهش‌هایش دربارۀ فلسفۀ ذهن و فلسفۀ آگاهی به‌کار گیرد. آخرین کتاب …

مطالعه بیشتر »

رویکردی مارکسیستی به مارکسیسم

لوسین گلذمن

لوسین گلدمن برگردان : کاوه بویری در خصوص این موضوع دشوار و بنیادی، من به خود اجازه می‌دهم نظرات و پیشنهادهای خود را برشمارم بی‌آن که آن‌ها را با طول و تفصیل‌های نامربوط پیوند دهم. موانع ِ بررسی، به خودی خود، بسیار در هم تنیده‌اند. تعاریف و سوگیری‌ها: 1– روش …

مطالعه بیشتر »

اگر بیگ بنگ نبود جهان چگونه شکل می‌گرفت

کرونوس – «همه‌چیز از بیگ‌بنگ (انفجار بزرگ) شروع شد.» دست‌کم در سریال «بیگ‌بنگ تئوری» شما را چنین متقاعد می‌کنند که جهان از یک انفجار بزرگ شروع شده است. نظریه‌ی بیگ بنگ یکی از اصلی‌ترین نظریه‌هایی است که منشأ جهان را توضیح می‌دهد و شواهد بی‌شماری در مورد صحت آن وجود …

مطالعه بیشتر »

ویدئو: انسان و هوش مصنوعی

این روزها بسیاری از تحقیقات علمی در مقوله‌ی فهم و آگاهی با کارهای تجربی دانشمندانی که در زمینه‌ی دانش اطلاعات و نظریه‌ی سیستم‌ها فعالیت می‌کنند کامل می‌شود. یک بار دیگر پس از دهه‌ها، دانشمندان رشته‌های خاص – از جمله عصب‌شناسی، به موضوعات مختلف دیگری از جمله زبان‌شناسی، جامعه‌شناسی و ریاضیات …

مطالعه بیشتر »

نظریه‌ی جدید فیزیک که جهان را بدون ماده یا انرژی تاریک توضیح می‌دهد

کرونوس – یکی از بزرگ‌ترین مسائل حل نشده در فیزیک، «ماده‌ی تاریک» و «انرژی تاریک» هستند. این اصطلاحات جهت توضیح و توجیه برداشتی که دانشمندان از کیهان داشتند ساخته شده است، اما ما هنوز بعد از دهه‌ها تحقیقات نمی‌دانیم آیا این چیزها واقعاً وجود دارند یا خیر. آندره مدر، استاد …

مطالعه بیشتر »