کرونوس کانال دانش و علوم به زبان فارسی – اخبار علمی و تحلیل
کرونوس – حتماً این حس را تجربه کردهاید که وقتی یک پایتان را روی پای دیگر میگذارید یا زمان طولانی روی یکی از دستهایتان دراز میکشید، دست یا پایتان سوزنسوزن میشود. این جریان از کجا آب میخورد؟
ما به این پدیده «خوابرفتگی» میگوییم اما دانشمندان اسم ویژهای برای آن دارند. Paresthesia کلمهای یونانی است که ترجمهی آن چیزی شبیه به «فراحس» است.
ممکن است فکر کنید قطع شدن جریان خون از ماهیچهها موجب خوابرفتگی عضله میشود اما این قضیه بیشتر به عصبها ارتباط دارد. اعصاب حسی، رشتههای سیممانند هستند که اطلاعات حسی را از طریق واکنشهای الکتروشیمیایی به مغز یا نخاع میفرستند. اگر به این اعصاب فشار وارد شود، در روند انتقال سیگنالهای حسی در آنها اختلال وارد میشود.
برای درک بهتر این موضوع، میتوانید عصبها را شیلنگ باغچه فرض کنید. اگر پایتان را روی شلنگ بگذارید، آب دیگر از آن عبور نمیکند. عصبها هم اگر پیچیده شوند، اطلاعات درون آنها با برخورد به مانع متوقف میشوند.
لارنس آبراهام از دانشگاه تگزاس به Quartz گفت: «بافتهای عصبی شاهراههای ارتباطی بدن هستند. گیرندههای حسی در بدن ما، اطلاعات را به سمت دستگاه عصبی مرکزی هدایت میکنند. اگر در راه این انتقال اطلاعات مشکلی ایجاد شود، ما هیچ اطلاعاتی از آن قسمت از بدن دریافت نمیکنیم و لذا آن بخش از بدن بیحس میشود.»
وقتی مشکل برطرف شود، در عضلهمان حس سوزنسوزن شدن میکنیم. دلیل این امر این است که اعصاب مضطرب شدهاند، سیگنالها را به این طرف و آن طرف میفرستند و هنوز از اتفاقی که برایشان افتاده شوکه هستند.
همچنین اگر روند انتقال خون در رگها قطع شود، عصبها برای ادامهی کار اکسیژن کافی دریافت نخواهند کرد. اما خون تنها بخشی از ماجرا است. فرض کنید آرنج شما به جایی برخورد کند. فشار، مستقیماً به عصب زند زیرین که بین بازو و انگشتان شما قرار دارد وارد میشود. به دلیل این که استخوانهای زیادی اطراف این عصب در آرنج وجود ندارند، ضربه به آن باعث ایجاد حسی مانند حس قلقلک میشود.
خواب رفتن دست یا پا اهمیت زیادی ندارد اما اگر همین اتفاق برای عضلههای قلب بیفتد، بسیار خطرناک خواهد بود.
