کرونوس کانال دانش و علوم به زبان فارسی – اخبار علمی و تحلیل
کرونوس – هرکس که در خانه سگ داشته باشد می‌داند که دیدن رؤیا فقط در انحصار ما انسان‌ها نیست. اما ما دقیقاً هم نمی‌دانیم در مرحله‌ی حرکت تند چشم (REM) که یکی از مراحل خواب است چه اتفاقی در مغز سگ روی می‌دهد. پستانداران دیگر و حتی پرندگان نیز خواب می‌بینند. نتایج خامی که از مطالعه‌ی خواب دیدن در مارمولک‌ها به دست آمده نشان می‌دهد ممکن است منشأ رؤیاها از زمانی که ما در روند تکامل از پستانداران، پرندگان و خزندگان جدا شدیم، قدیمی‌تر باشد. اما قضیه بسیار پیچیده‌تر از این است.
اکنون دانشمندانی از دانشگاه کلاود برنارد در فرانسه دیدن رؤیا در سمندرها را به آزمون گذاشته‌اند.
پال آنتونی ریبورل، دو الکترود را در جمجمه‌ی یک سمندر ریشدار جای داد و توانست دو نوع متفاوت از امواج مغزی ثبت کند. فرکانس یکی بسیار پایین بود که نمایانگر خواب است، در حالی که فرکانس دیگری شبیه فرکانس امواج مغزی در زمان بیداری حیوان بود. بنا بر گزارشی که لیبورل در PLOS Biology منتشر کرده، چشمان سمندر در هنگام ثبت این امواج مانند پستانداران تکان نمی‌خورد. و امواج مغزی او بسیار مشابه امواجی بود که در مرحله‌ی حرکت تند چشم در خواب پستانداران دیده می‌شود. این نشان می‌داد احتمالاً ارتباطی بین خواب سمندرها و مهره‌داران دیگر وجود دارد.
لیبرول وقتی همین کار با یک تِگوی آرژانتینی (Salvator merianae) تکرار کرد متوجه شد که مغز آن‌ها نیز هنگام خواب شبانه امواجی از دو نوع متفاوت تولید می‌کند. با این حال امواج مغزی آن‌ها متفاوت بود. به طور مشخص، هیچ‌یک از امواج مغزی تگو‌ها هنگام خواب شبیه امواج مغزی در حالت بیداری نبود.
پیشتر در دهه‌ی ۶۰ میلادی شواهدی مبنی بر دیدن رؤیا در مارمولک‌ها یافت شده بود. با این حال، هیچ‌یک از مطالعات موجب متقاعد شدن منتقدان علمی نشده بود. اخیراً نیز مقاله‌ای در مورد لاکپشت‌ها و سوسمارها نشان داده بود خواب سوسمارها و لاکپشت‌ها آثاری از REM نشان نمی‌دهد. در نتیجه و با وجود شواهدی مبنی بر حالت‌های رؤیایی در مارمولک‌ها، به نظر می‌رسد شکل‌گیری تکاملی رؤیا دیدن قبل از منشعب شدن خانواده‌ی مهره‌داران روی خشکی از یکدیگر (موقع جدا شدن عنکبوتیان، پرندگان و پستانداران از هم) اتفاق نیفتاده است.
خواب دیدن ممکن است چندین بار در تاریخ تکامل یافته باشد. چنین چیزی بدین معنی است که خواب دیدن برای ما فعالیتی بسیار مفید است، حتی اگر دلیلش را ندانیم. همچنین احتمال این وجود دارد که خواب REM به تدریج ایجاد شده باشد که در این صورت می‌توان گفت تگو در مرحله‌ای زندگی می‌کند که رؤیابینان واقعی و همین‌طور سمندرها مدت‌هاست از آن گذر کرده‌اند.
