کرونوس کانال دانش و علوم به زبان فارسی – اخبار علمی و تحلیل
کرونوس – یکی از مشکلات بزرگ بر سر راه تحقیقات آلزایمر این است که امکان شناسایی این بیماری در مراحل اولیه‌ی شکل‌گیری آن وجود ندارد. اغلب مواقع، آثار مخرب بیماری تا زمانی که بیماری شناسایی شود روند خود را شروع کرده‌اند و در بدین ترتیب تشخیص دیگر فایده‌ی چندانی نخواهد داشت.
اما دانشمندان اکنون می‌گویند با یک آزمایش خون جدید می‌توان ۹۴٪ از موارد آلزایمر را ۲۰ سال پیش از بروز نشانه‌های بیماری تشخیص داد. پژوهشگران دانشکده‌ی پرشکی دانشگاه واشنگتن در سن لوئیس این آزمایش را در مقاله‌ای که در نشریه‌ی عصب‌شناسی به انتشار رسیده شرح داده‌اند.
این آزمایش بر اساس مقادیر آمیلویید-بتا در خون صورت می‌گیرد و پیشبینی می‌کند چه میزان از این پروتئین در مغز انباشت شده است. این آزمایش نسخه‌ی جدیدتر آزمایشی است که دو سال پیش از آن پرده برداشته شده بود و در آن با استفاده از طیف‌سنجی جرمی می‌شد نسبت‌های آمیلویید-بتا ۴۲ و آمیلویید-بتا ۴۰ را اندازه‌گیری کرد. وقتی این نسبت‌ها تعیین شدند، نتایج با سن بیمار و وجود (یا فقدان) گونه‌ی ژنی APOE4 مقایسه می‌شد. موارد اخیر، دو عامل تقویت‌کننده‌ی مهم در شکل‌گیری آلزایمر هستند.
این گروه آزمایشی را بر روی ۱۵۸ بزرگسال (با سن بیش از ۵۰ سال) انجام داد که در آن همه به جز ۱۰ نفر از شرکت‌کنندگان از نظر شناختی وضعیت طبیعی داشتند. از هر بیمار دستکم یک آزمایش خون و یک اسکن PET گرفته شد که شیوه‌ی سنتی تشخیص آلزایمر محسوب می‌شود. سپس آزمایش‌های خون و اسکن‌های PET بسته به نتیجه‌شان، به ترتیب ذیل آمیلویید مثبت و آمیلویید منفی طبقه‌بندی شدند.
پژوهشگران به دنبال انطباق نتایج می‌گشتند. آنان موفق شدند در ۸۸٪ موارد، از دو آزمون مختلف نتیجه‌ی یکسان بگیرند. و با در نظر گرفتن عوامل تقویت‌کننده، دقت آزمایش خون به ۹۴ درصد افزایش یافت.
این عوامل تقویت‌کننده شامل سن (احتمال شکل‌گیری آلزایمر هر ۵ سال دو برابر می‌شود) و APOE4 (عامل ژنی که احتمال بروز آلزایمر را سه‌پنجم افزایش می‌دهد) می‌باشند. این گروه همچنین جنسیت افراد را لحاظ کرد (زنان دو برابر بیشتر از مردان به آلزایمر دچار می‌شوند) اما ظاهراً این عامل تأثیر چندانی در نتیجه ندارد.
نکته‌ی جالب این‌جا بود که معلوم شد نتایج آزمایش خون بعضی از بیماران که به نظر می‌رسید به اشتباه مثبت ثبت شده بود، درست بوده و نتیجه‌ی آزمایش آنان در واقع مثبت بوده است. پژوهشگران این نتایج را به دلیل عدم انطباق با اسکن‌های PET (منفی) مردود اعلام کرده بودند. اما اسکن‌های مغزی بعدتر نشان داد آن نتایج درست بوده است. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت آزمایش خون حتی از اسکن PET که در حال حاضر به عنوان استاندارد طلایی در تشخیص آلزایمر شناخته می‌شود دقیق‌تر بوده و می‌تواند بیماری را در مراحل اولیه به خوبی تشخیص دهد.
این گروه امیدوار است این آزمایش به زودی در دسترس عموم قرار بگیرد.
اما مشکل دیگر این است که با وجود تشخیص زودهنگام، هنوز نمی‌توان از پیشروی بیماری جلوگیری کرده و «درمانی» برای آلزایمر وجود ندارد (هرچند تعدادی روش برای تسکین علائم وجود دارد). متخصصین امر معتقدند برای درمان یا مدیریت آلزایمر ابتدا باید بتوان آن را به زودی تشخیص داد؛ پیش از آن که علائم آن بروز یابند. وقتی علائم بروز یابند احتمالاً مغز بیش از آن آسیب دیده است که بتوان جلوی بیماری را گرفت.
